Bylina wysokości do 100 cm, o krótkim, jakby uciętym kłączu i o wzniesionej, słabo rozgałęzionej łodydze. Liście nakrzyżległe, dolne ogonkowe, całobrzegie, owalne lub eliptyczne; górne mniejsze, lancetowate, siedzące. Kwiaty niebieskofioletowe, zebrane w koszyczek, brzeżne takiej samej długości, co środkowe.
Roślina nosi w dawnej farmacji nazwę morsus diaboli, dosłownie ukąszenie diabła. Nazwa ta wywodzi się z ludowego podania: "Diabeł zazdrośnie chciał pozbawić ludzi czarcikęsu, będącego lekiem przeciwko zarazie, dlatego podgryzł jego korzenie. Bóg jednak sprawił, że mimo to czarcikęs rósł dalej." Podobne nazwy: francuska mors du diable, włoska morso del diavolo, angielska devil's bit, duńska djævlebid, czeska čertkus, niemiecka Teufeslabbiss.